پیامبر اسلام، حکومت اسلامی مبتنی بر اخلاق را برای اولین بار به جهان عرضه کرد

دکتر غالب قدیری استاد معارف و علوم اسلامی دانشگاه ولیعصر رفسنجان در گفتگو با "راه آرمان" از سیره و اخلاقیت مکتب نبوی نام برد و تاکید کرد: اخلاق در حقیقت راهبرد و اکسیر حیات اجتماعی است و اهرم هایی که مبتنی بر اخلاق در جامعه تعریف می شوند؛ قوام دهنده و استحکام بخش پایه های نظام و اجتماع خواهند بود.

وی با بیان اینکه در حقیقت تنها راه، دارو و اکسیری که جامعه را به سوی تکامل و بالندگی سوق می دهد رفتار های اخلاقی است، عنوان کرد: افکار ارزشمند حقیقت یک جامعه را بسیار پویا و در عین حال اخلاق مند بار می آرود، اخلاق در دو بخش فردی و اجتماعی قابل تقسیم است و هر کدام از این موارد دریایی از محتوا و معانی به خودشان اختصاص می دهند و آثار وضعی بسیار قابل توجهی را در جامعه و اجتماع دارد.

استاد دانشگاه ولیعصر رفسنجان ادامه داد: ، وقتی که به گذشته رجوع می کنیم؛ در بحث اخلاق و فرامین اسلام به ویژه آیات قرآن، در میابیم که خداوند باری تعالی در قرآن کریم به صورت مستقیم به پیامبرخاتم و فلسفه اجتماع و اقبالی که نسبت به حضرت رسول (ص) و اسلام صورت می گیرد در میان قوم زمان بعثت حضرت رسول بحث اخلاق را مطرح کرده و بیان داشته است که چگونه تو در پرتو الهی با آنان نرم و ملایم شدی که اگر تند و خشن بودی ازاطراف تو مردم پراکنده می شدند.

پیامبر اسلام، حکومت اسلامی مبتنی بر اخلاق را برای اولین بار به جهان عرضه کرد

غالب قدیری بیان کرد: یکی از اهرم های اقبال سازی که در آن زمان در آن جامعه اتفاق افتاده است رفتارهای اخلاقمند حضرت رسول(ص) بود و در ادامه ائمه هم با استمداد به این مولفه اجتماع را به مانند یک خورشید اطراف خود جمع می کردند و بحث اسلام را آن طور که باری تعالی اراده کرده تبیین کردند در جامعه و در حقیقت یک اجتماع و حکومت اسلامی مبتنی بر اخلاق را برای اولین بار به جهان و عرصه بین الملل ارائه دادند.

وی با طرح این سوالات که درحال حاضر بحث اخلاق را چگونه باید بومی سازی کنیم، نسبت به عصر معاصرکه دنیایی از تعارض ها و پارادوکس هایی را بین افراد و اجتماع شاهدیم!؟چطور اخلاق را تبیین و بومی سازی کنیم؟ اینگونه پاسخ داد؛

قدیری افزود: ما متاسفانه در حال حاضر در جایگاه های مختلف فردی و اجتماعی به ویژه در قشر و بدنه مسئولین یک سری بداخلاقی ها‌ و رفتارهایی که ناشی از عدم اخلاق، فراموشی یا غفلت از مسائل اخلاقی بوده است، را مشاهده می کنیم که گهگاهی بحث اجتماع، نظام و حتی اسلام را زیر سوال می برد و پارادتناقضاتی را برای جوانان ما ایجاد می کنند.

وی با بیان اینکه ما باید همانطور که به شعار و لقلقه زبان، رسول اکرم و اهل بیت را الگوی حسنه خود قرار می دهیم باید در رفتارمان هم این منش نبوی قابل مشاهده باشد، گفت: در واقع این رفتارها تجلی گاه منش و گفتارهای اهل بیت در زمان ما باشد زیرا ما قرار است وظیفه نمایندگی اهل بیت را در رفتار ، کردار و بیانمان، اینجا داشته باشیم.

رشد علوم مختلف نتوانسته است، کرامت انسانی و اخلاقیات را ترویج کند

وی ادامه داد: البته باید در ترویج اخلاقیات لین و نرم بود تا بتوانیم جوانان را به دور خودمان جمع کنیم، متاسفانه روز به روز پی به عقب ماندگی مان نسبت به این امر و رسالت بزرگ می بریم و می بینیم که به رغم اینکه علوم بسیار نو و متواتری درجامعه در رحال رشد هستند اما مشکلاتی که افراد جامعه درگیر آنند و این معضلات وآسیب های اجتماعی چه با جنبه معنوی وچه مادیاتی روز به روز در حال افزایش بوده و این علوم نتوانسته اند جلوی این نقایص را بگیرند،

قدیری با بیان اینکه پروردگار متعال حلقه مفقوده را اخلاق دانسته است، گفت: اخلاق قوام بخش اجتماع است که در دو عرصه فرد و اجتماع مهمترین مسئله بوده که می تواند کمک کند که ما بتوانیم به مدینه فاضله ای که مد نظر بزرگان و مقربین الهی بوده دست پیدا کنیم .

وی افزود: در مورد اخلاق و رفتارهای اجتماعی، درس های زیادی از اهل بیت عنوان شده است که باید آنها را مد نظر قرار داد به عنوان مثال در اجتماع و عصر حاضر برای برخی از منصب ها و رویکرد های مادی درجاتی قائل می شویم؛ یعنی اگر شخصی به یک مقامی منصوب بشود افراد به وی تبریک می گویند؛ نه به واسه اینکه وسعت خدمتش گسترده شده، بلکه به واسطه این که فرد مورد نظر مسئول شده است.

استاد دانشگاه ولعصر تاکید کرد: حتی خود آن فرد هم که به این پست و جایگاه منصوب می شود فرض و نگاهش به جایگاهش این است که قرار است به جایگاه بالاتری صعود کند که در آن امر و نهی کند و درجه را اصل قرار می دهد و تا زمانی که این فکر و رویکرد باشد قاعدتا این نگاهش به زیر دستان از بالا به پایین است.

یو ادامه داد: دریافت پست و منصب یا به علت زحمات اشخاص است که این تلاش ها یا به واسطه شایسته سالاری است یا به واسطه ضوابط و روابطی که متاسفانه در برخی ازجاها حاکم است ،بوده باشد این ذهنیت ایجاد می شود که به این جایگاه رسیدن کار هر کسی نیست بنابر این در این شرایط فرد به جای خدمت به جامعه نگاهش از بالا به پایین می شود و انواع رزایل اخلاقی را ایجادمی کند.

غالب قدیری تاکید کرد: ، وقتی نگاه مدیری از بالا به پایین باشد بد اخلاقی ها ، بد رفتاری ها و عدم رعایت پیوست های عدالت در آیین نامه رفتاریش جلوه می کند، می بینیم گاهی اوقات از رفتارشان متاسفانه روشن است که در این جایگاه بحث اجتماع و نظام را زیر سوال می برند، اما پیامبر در بالاترین جایگاه همیشه عدالت رفتاری را با مردم داشت و هرگز ارباب و رعیتی رفتار نمی کرد.

وی با بیان اینکه در در حال حاضر چه اقدامی باید انجام دهیم تا تناقضات رفتاری که در دولت های مختلف سبب رفتار نادرست در بین مردم ایجاد می شود را حل فصل کرد و به اخلاقیات رسید، گفت: باز هم باید به فرمایشات اهل بیت، امیرالمومنین علی ابن ابی طالب برگشت و تعریفی که از پست و جایگاه دارند را ترویج کرد، آنجا که امام با اعتقاد و باورراسخ می فرماید که ارزش حکومت و پست برای من به مانند آب بینی بز است!

جایگاه ها را باید درابتدا ضعیف کرد تا رشد خدمت صوت گیرد

دکتر قدیری افزود: امام علی (ع) جایگاه را ضعیف و پائین می داند که اگر منصوب شد به این عناوین قائدتا نباید رفتارشان از بالا به پایین باشد ، پس اولین قدم این است که که اعتقادا باید این جایگاه و منصب ها را ما ضعیف کنیم در نظر خود ، و آن چنان این پست ها را پائین بدانیم که در حقیقت آن جایگاه نتواند رفتار ما را تحت کنترل خودش قرار دهد و نگاهمان از بالا به پایین باشد.

وی ادامه داد: قدم اول این است که تعریفی که از آن جایگاه در باورمان داشته باشیم باید مبتنی بر تنزل بودن آن جایگاه باشد نه صاحب درجه بودنش باشد ، ما اتفاقات زیادی را می بینیم ، روایات زیادی وجود دارد (رئیس القوم اخدمهم ) یعنی کسی که قرار است ریاست گروه یا قشری را بر عهده داشته باشد ایشان خادمین ترین آن قوم است ، نه این که بالاترین رتبه در جامعه داشته باشد.

استاد دانشگاه ولیعصر تاکید کرد: کسی که در راس است، پائین ترین رتبه را دارد ، یعنی قرار است امر خادمی را برای مردم بر عهده گیرد، وقتی این چنین نگاهی باشد جایگاهی که فرد به آن منصوب می شود، می تواند باعث افتخار مادی باشد و منافع دیگران منافع ما هم خواهد بود ، رشد و بالندگی اجتماع برای فرد هم هست و نمی توان با از بین رفتن یا شکست فرد اجتماع را تحت شعاع خود قرار دهد و اینکه خدایی نکرده احساس پوچی و بی هویتی کند ، پس اجتماع ، زندگی اجتماعی و منافع عمومی از مهم ترین مسائلی است که انسان باید در الویت اول تفکر و نگاهش باشد بعد در حقیقت نوبت به فرد می رسد.

حضرت رسول (ص) مبعوث شدند که بذر اخلاق را در جامعه بپاشند
وی ادامه داد: زمانی که حکومت اسلامی بر عهده آن بزرگواران( پیامبران و ائمه) بوده در رفتار و منش و نوع حکومتشان این امر مبنی بر ترجیح منافع عمومی بر فردی جلوه پیدا کرده است، در حقیقت حضرت رسول (ص) مبعوث شدند که بذر اخلاق را در جامعه بپاشند حال که این اتفاق در جامعه افتاده و می بینیم که به واسطه اخلاق حضرت رسول (ص) دنیا پر از اصول اخلاقی شد ، و بواسطه عمر کوتاه پیامبر یا محیط زندگی بشر الان این رسالت به دست فرزندشان مهدی موعود صاحب الزمان است .

قدیری افزود: با ظهورامام عصر بی شک بحث اخلاق و رویکرد اخلاقی ارزشمند و ارزش ها به صورت عملی در کل دنیا اجرا و باعث بهره مندی همه ی دنیا از اخلاقیات خواهد شد همانگونه که از وجود اخلاق حضرت رسول بهره مند شدند و لذتی از اسلام که وجود دارد را همه بچشند .

استاد دانشگاه ولیعصر دومین گام اخلاقیات را مراقبت دانست و گفت: مداوم رفتار و منش خود را مد نظرقرارد داده و زیر ذره بین قرار دهیم که آیا مبتنی بر پیوست اخلاقی است یا خیر، هر حرفی که می خواهیم بزنیم و یا هر آیین نامه ایی که قرار است تدوین کنیم و در اختیار زیر مجموعه خود قرار دهیم باید ببینیم که آیا اخلاق و آن ارزش ها در آن آیین نامه یا حرفمان دیده شده است یا خیر.

مردم ولی نعمت ما هستند که باید در رفتار با آنها دقت شود
وی با بیان اینکه مردم ولی نعمت ما هستند تاکید کرد: مردم خانواده و عائله خدا هستند وقتی چنین نگاهی داریم در این صورت باید مراقبت کنیم رفتارمان را اگر نیازی به عذرخواهی است ؟ آیا رفتار ما نیاز به جبران دارد باید آن رفتار ناشایستمان را جبران کنیم ، این که ما معصوم باشیم و یا جایگاهی بصورت دائمی برای ما نگاه غلطی است.

غالب قدیری سومین عامل اخلاقی اموخته از پیامبر را حفظ کرامت انسانی دانست و عنوان کرد: ما یک رسالت انسانی داریم واین امر ابتدایی ترین نوع رسالت بعد از اسلام است و آن کرامت انسانی است گرچه این بحث مستثنی از ارزش های اسلامی نیست در حقیقت می توانیم بگوییم اسلام برای اولین بار بحث کرامت را مطرح کرد .
وی ادامه داد: اما بحث عملی این است؛ کسانی که پایبند اسلام هم نیستند در حقیقت آن ها هم کرامت دارند کرامت هم خودش نوعی دین است که انسان را به کرامت می کشاند ما این نوع باورهای دینی مان قطعا دارای یک اجتماع متمدن و تکامل یافته الهی است و در حقیقت مواردی که سبب تعارض هستند مثل زبان و نژاد و ... نمی توانند باعث برخورد انسان ها با هم باشند.

انتهای پیام/ طهماسبی
https://armanekerman.ir/vdci3wazpt1arz2.cbct.html