آرامشی که خشت‌های معماری ایرانی ـ اسلامی به روح و جان آدمی هدیه می‌کند ایجاد ظاهر نامتوازن شهری با بهره گیری از معماری های غیربومی

علیرضا امین زاده پژوهشگر و صاحب نظر در حوزه مطالعات شهری در گفتگو با راه آرمان با تاکید بر معماری و شهرسازی اسلامی گفت: اسلام به خوبی می داند که مردم بدون ارتباطات اجتماعی قادر به زیست نبوده و بنابراین مردم را به روابط اجتماعی و زندگی گروهی به منظور کاهش انزوای مردم از دیگران تشویق می کند که استخوان بندی شهر مدینه در طول دوره عثمانی از آغاز قرن نهم میلادی بر همین اساس و عدم وجود فضا های باز در شهر بوده تا به تبع آن از هر گونه گسیختگی اجتماعی میان امت جلوگیری شود.

امین زاده حراست از حقوق همسایگان را به عنوان یکی از اصول هویت شهر و معماری سنتی است دانست و ادامه داد: یکی از امتیازاتی که باعث گسترش معماری سنتی به کشورهای دیگر شده حفظ حقوق همسایه است هر چند باید توجه داشته باشيم شیوه رفتار و اخلاق نیکو و روابط قوی اجتماعی با همسایه نیز وابسته به این حقوق است و اهمیت احترام به حق همسایه در احادیث نبوی هم اذعان شده است.

بافت های تاریخی شناسنامه شهرها

وی ابراز کرد: هویت تاریخی هر شهر در بافت‌ های سنتی و کهن آن نهفته است و به طور کلی چنین بافت هایی با گذر زمان حکم شناسنامه ی آن شهر را دارند.

پژوهشگر حوزه مطالعات شهری افزود: معماری سنتی و اصیل ایرانی که بازتاب آن در مکان های تاریخی کرمان هویدا است تجلی هنر، ذوق و خلاقیت هنرمندانی است که خشت های این بناها را برای رسیدن به آرامش درونی بهره برداران بر روی هم قرار داده اند تا تفکر و هنر خاص در بناهای تاریخی ما به روشنی مشخص شود بنابراین معماری ایرانی در مقایسه با معماری سایر ملل دارای جایگاه بسیار والایی است.

علیرضا امین زاده بیان کرد: معماری ایرانی دارای ویژگی های خاصی است که این هنر اصیل را از دیگر هنرها متمایز می کند و از مهم ترین آنها می توان به استفاده از محاسبات دقیق و کاربردی در زمان طراحی و قبل از ساخت و اهمیت ویژه در رعایت اصول فنی و حرفه ای در کار و ساخت ایوان و ستون های مقاوم

و رواق های بسیار زیبا اشاره کرد که این نوع معماری در عین سادگی دارای پیچیدگی و ظرافت های بی شماری است که با اندکی دقت می‌توان این ظرافت را در نوع طراحی و ساخت بناهای ایرانی به خصوص در کرمان مشاهده کرد.

وی با تاکید بر این که پیشینه ی معماری در ایران و نوع نگرش معماران ایرانی از نوع فرهنگ و مذهب آنان نشئت می‌گیرد ادامه داد: معماری سنتی ایران در زمان خود کاملا پیشرفت علمی و حرکتی رو به جلو داشته و از دانش بومی و پیشینه ای طولانی برخوردار بوده است و در طول تاریخ همواره به عنوان عالی ترین بخش هنر ایران شناخته شده و در معماری اسلامی استخوان بندی بنا مهم ترین قسمت و تزئین و پرداخت رویه های بنا از گیراترین عناصر به حساب می آیند.

نمود دین و هنر اسلامی در معماری مساجد

کارشناس مطالعات شهری در خصوص نقش مساجد افزود: در دنیای اسلام مساجد دارای بدیعی ترین و پیچیده ترین معماری های دستساز انسان بوده و در کشور ما نیز مساجدی با هنر و معماری اسلامی خلق شده اند که مسجد جامع کرمان از جمله ی آنها است؛ معماری مساجد شناسنامه ی هنرمندان مسلمان در هر دوره از تاریخ بوده و و بهترین نمود دین و هنر اسلامی در معماری مساجد است.

وی با تاکید بر تاریخ کهن و با سابقه ی شهر کرمان ابراز کرد: معماری منحصر به فرد کرمان از جمله جاذبه هایی است که توجه هر گردشگری را در گوشه گوشه ی دنیا به خود جلب می کند ابنیه ی به جا مانده از تمدن غنی کرمان بیانگر این مطلب است که کرمانی ها از پیشگامان صاحب سبک در طراحی معماری ساختمان ها و ابینه ها بوده اند اما امروز در بناهای جدید مفهوم خاصی دنبال نمی شود و بناهای ساخته شده با فرهنگ، ارزش ها وهویت اصیل شهرهای ما همخوانی ندارد این در حالی ست که این جایگاه والا و اثر گذار همواره باید مورد توجه معماران و مهندسان قرار گیرد.

جای خالی معماری فاخر ایرانی اسلامی در فضای شهری

امین زاده در خصص مقوله ی معماری که تقلیدی از معماری غرب است ادامه داد: امروزه معماری ایرانی و کرمانی به دلایل متعدد از جمله تاثیرپذیری و تقلید نادرست از معماری غرب از حقیقت و اصالت خود فاصله

گرفته است و جای خالی معماری فاخر و بلند آوازه ی ایرانی_اسلامی که قدمتی هزار ساله دارد در ساخت و سازها و ابنیه های ما احساس می شود به طوری که در بسیاری از این موارد فاصله گرفتن از این سبک معماری و هویت واقعی به ایجاد ظاهر آشفته و نامتوازن نمای ساختمان ها و فضای شهری منجر شده است.

این پژوهشگر بیان کرد: توجه و استفاده از مقررات ملی ساختمان در موازات خدمات جامع مهندسی در تمام فرآیند های ساخت و ساز باید رعایت شود و بی تردید استفاده از دانش مهندسان صاحب تخصص نقش موثری در حفظ سرمایه های مادی و معنوی و تامین ایمنی بهداشت و سلامت و صرفه اقتصادی بهره برداران دارد و حضور موثر مهندسان متخصص و حرفه مند و با اخلاق موجب ارتقای کیفیت و افزایش عمر مفید ساختمان شده و سبب ایجاد نظامی کارآمد در این حوزه خواهد شد.

حضور در مسیر جاده ابریشم معماری هندی و چینی را به کرمان آورد

امین زاده در خصوص تاثیر معماری بر جایگاه جغرافیایی کرمان در گذشته افزود: کرمان از دیرباز جایگاه تاریخی مهمی در ایران داشته و در دوره هایی این جایگاه با اهمیت تر نیز شده است و از دوره ی صفوی و بعد از تبدیل بندر عباس به یک بندر مهم تجاری، کرمان به مرور تبدیل به یک نقطه ی مهم تجاری در پهنه ی کشور می‌شود و همچنین بر سر راه یکی از شاخه های جاده ی ابریشم قرار می گیرد و در این زمان مبادلات زیادی با هند و چین در کرمان انجام شده و در نتیجه معماری شهر کرمان تلفیقی از سبک های چینی و هندی می شود.

وی ادامه داد: بررسی تاثیر این مراودات و نزدیکی جغرافیایی روی معماری و تزئینات کرمان از دوران صفویه به بعد بسیار کم بوده است تزئینات معماری از صفویه به بعد ترکیب تزئینات اصیل ایرانی و هندی و چینی را به نمایش می گذارد در بناهایی که مورد استفاده قرار گرفتند به وضوح رد پای معماری هندوستان و چین درکنار عناصر معماری سنتی ایرانی و گاهی تأثیر معماری غربی دیده می شود.

امین زاده با تاکید بر نقش اقلیم در شکل گیری معماری کرمان افزود: همواره اقلیم نقش بسزایی در شکل‌گیری شهرها و به تبع آن معماری داشته است به طوری

که عوامل اقلیمی تاثیر مستقیمی در شکل‌گیری معماری بومی مناطق مختلف به خصوص کرمان داشته است این مسله خصوصا در اقلیم گرم و خشک که بخش عمده ای از سرزمین ما را تشکیل می دهد با توجه به محدودیت های اقلیمی ایران دارای اهمیت فراوان است و در میان گونه های مختلف معماری مربوط به اقلیم گرم و خشک، خانه به عنوان سکونتگاه انسانی و محل آرامش افراد از جایگاه ویژه ای برخوردار است.

وی ابراز کرد: با نگاهی به عناصر معماری ایرانی_اسلامی در ایران این نکته مشهود است که شکل گیری و حیات معماری بر پایه ی اصولی خاص و مرتبط با الگوهای بومی و اقلیمی شهر و فرهنگ ایرانی بوده است و اساسا متکی بر فضای بازار است.

بازار ستون فقرات شهرسازی سنتی

امین زاده ادامه داد: بازار یکی از عینی ترین نمودهای شهرسازی سنتی ایران است که به عنوان ستون فقرات و قبل تپنده‌ی شهر نقش ایفا می کند از جمله بازار بزرگ کرمان که فضای بازار متاثر از ویژگی های معماری ایرانی اسلامی است یک بازار علاوه بر آن که مکانی برای تبادلات فرهنگی، اقتصادی واجتماعی محسوب می شود دارای فضای معماری خاص نیز است که متناسب با اقلیم و همسان با شرایط سنتی منطقه شکل گرفته است و یک الگو از فضای معماری ایرانی اسلامی است که توسط متفکران ایرانی تحت تاثیر شرایط تاریخی جغرافیایی فرهنگی اقلیمی و بومی منطقه برای حرکت به سمت کمال مادی و معنوی تدوین شده است‌.

پژوهشگر حوزه مطالعات شهری افزود: نهایتا در ایران بنابر تدوین معماری ایرانی اسلامی؛ تمام معماران ایرانی و اسلامی تلاش دارند که این نوع معماری را زودتر به عرصه ی ظهور برسد و پا به فراموشی نگذارد که در همین راستا نخستین ایستگاه اتوبوس های تندرو با معماری ایرانی_اسلامی در بزرگراه بعثت تهران نیز اکنون به بهره برداری رسیده است.

وی در پایان گفت: امید است که با اجرای قوانین مطلوب و متناسب با شرایط اقلیمی ایران از معماری تقلیدی غربی و شرقی جلوگیری شود تا علاوه بر آسایش اقلیمی و ساکنان شهرها ، زیبایی و چشم نوازی محیط شهری را نیز به همراه داشته باشد.

انتهای پیام/ طاهری
https://armanekerman.ir/vdcg379quak9xn4.rpra.html

آرامشی که خشت‌های معماری ایرانی ـ اسلامی به روح و جان آدمی هدیه می‌کند/ ایجاد ظاهر نامتوازن شهری با بهره گیری از معماری های غیربومی