کنسانتره به موادی خالص و متراکم اشاره دارد که در اثر فرآیندهایی، غلیظ میشوند و کنسانترههای مس به عنوان مواد اولیه در ذوب مس استفاده میشوند.
به گزارش سرویس اقتصادی«راه آرمان» استان کرمان از لحاظ تنوع معدنی به بهشت معادن معروف است اما دو ماده الیاژی از خانواده آهن دارد که کشور کرمان را آنها میشناسد، مس و سنگ آهن در صدر تولیدات معدنی استان هستند که ۶۵ درصد حقوق دولتی معادن را تامین میکنند.
از مس و سنگ آهن انواع محصولات فراوری شده ایجاد میشود که کنسانتره یکی از آنهاست، اما کنسانتره مادهای است که هم خام اطلاق میشود و هم فراوری شده که برای هر دو ماده معدنی مشترک است.
بارها اخباری را با عنوان تناژ تولید کنسانتره، رشد صادرات، فروش و غیره.. را منتشر کردهایم اما کمتر به اینکه خود کنسانتره چیست و چه کاربردی دارد پرداختهایم و برای عموم بعضا ناشناخته است.
کنسانتره چیست و چه معنایی دارد؟
به طور کلی، کنسانتره به موادی خالص و متراکم اشاره دارد که در اثر فرآیندهایی، غلیظ میشوند اما اصطلاح کنسانتره معنای گستردهای دارد و در صنایع مختلف از صنایع غذایی گرفته تا صنعت فلزات، هم مورد استفاده است.
کنسانتره به کلیه موادی اشاره دارد که به یک عصاره، ماده خالص و غلیظ تبدیل شدهاند.
کنسانتره در لغت نیز به معنای شکل غلیظ شده برخی از مواد یا مادهای که آب آن تحت فشار گرفته شده، و یا به اصطلاح افشرده شده است.
کنسانتره مس چیست و چه کاربردی در فرآوری مس دارد؟
کنسانترههای مس به عنوان مواد اولیه در ذوب مس مورد استفاده قرار میگیرند. کنسانتره مس معمولا حاوی ۳۰% مس و ۷۰% آهن و گوگرد است.
کنسانترههای مس در دو نوع کنسانتره مس سولفیدی که حاصل تولید از سنگ معدن سولفیدی و کنسانتره مس اکسیدی که حاصل از تولید سنگ معدن اکسیدی است، تولید میشوند.
کنسانتره اکسید مس، فراوانتر از کنسانتره سولفید مس بوده؛ اما با این حال میزان مس موجود در کنسانتره سولفید مس بیشتر از اکسید مس است، خواص شیمیایی متفاوت این دو گروه، سبب شده فرآوری و استحصال آنها هم متفاوت باشد.
روش هیدرومتالورژی(بر پایه شیمی آلی) برای کنسانتره مس اکسیدی و روش پیرومتالورژی(حرارتی) برای کنسانتره مس سولفیدی به کار برده میشود.
کنسانتره مس چگونه تولید میشود؟
برای تولید کنسانتره مس، سنگ معدنی مس را بعد از استخراج خرد و آسیاب میکنند، زمانیکه به ذرات ریزتری تبدیل شد، در کارخانههای مختلف، با تغلیظ نرمهها با آب و مواد شیمیایی مخلوط شده، این محصولات را وارد سلولهای تغلیظ میکنند و با دمش هوا به درون سلولها، کف ایجاد شده به همراه خود ترکیبات مس را به سطح سلول میآورد و در نهایت کنسانتره مس با عیار بیش از ۲۰ درصد تولید میشود.
معمولا مس از کنسانترههای سولفیدی که شامل سولفید مس و سولفید آهن است با روش های حرارتی استحصال میشود.
در روشهای حرارتی کنسانتره سولفیدی خشک شده در کورههای متنوع تغلیط میشود و در مراحل بعد سولفید آهن و مس در زیر لایه سرباره در کوره تشکیل میشود و دمای کوره تنظیم شده، به صورتی که به مس سرباره در این زمینه قابل مشاهده است و با استفاده از کوره الکتریکی بازیافت میشود.
استخراج مس از کنسانتره
بعد از تولید کنسانتره مس از سنگ معدنی مس، این کنسانترهها به کارخانههای ذوب مس انتقال داده میشوند، سپس این کارخانهها بر روی کنسانترههای مس عملیاتهایی انجام میدهند که سبب بالا رفتن عیار و خلوص آن میشود، در نهایت از این محصول خالص و غلیظ، مس بدست میآید.
معمولا مس از کنسانترههای سولفیدی که شامل سولفید مس و سولفید آهن است با روش های حرارتی استحصال میشود.
در روشهای حرارتی(پیرو متالوژی)کنسانتره سولفیدی خشک شده در کورههای متنوع تغلیط میشود و در مراحل بعد سولفید آهن و مس در زیر لایه سرباره در کوره تشکیل میشود و دمای کوره تنظیم شده، به صورتی که به مس سرباره در این زمینه قابل مشاهده است و با استفاده از کوره الکتریکی بازیافت میشود.
روش هیدرومتالورژی نیز روشی است که با انحلال مس در محلول های آبی، استحصال را انجام میدهد. متداولترین حلال برای این روش اسید سولفوریک است.
شایان ذکر است از جمله شرکتهای تولیدکننده کنسانتره مس در استان میتوان به، مجتمع مس شهربابک(کارخانه تغلیظ میدوک)و کارخانه ذوب مس سرچشمه اشاره کرد.