گذاشتن نام حیوانات بر هر سال هرچند که ارتباطی به تقویم ایرانیان ندارد و از قرن هفتم هجری به تقویم اضافه شده است، و برخی افراد حتی هفت‌سین خود را هم بر اساس حیوانی که به آن سال نسبت داده می‌شود، می‌چینند!
دمای امروز : ![]()
کمینه و بیشینه دما :
تاریخ انتشار :جمعه ۳ فروردين ۱۴۰۳ ساعت ۱۱:۳۷
۰
اما موضوع زمانی جالب می‌شود که بدانیم از اساس، نام‌گذاری سال‌ها به این شکل در باور ایرانیان و سپس در تقویم آن‌ها وجود نداشته است. گذاشتن نام حیوانات بر هر سال، روندی است که سر منشاء آن کشورهای آسیای شرقی بوده است. بعد از حمله قوم مغول به ایران و باتوجه‌به مدت زمان طولانی حکومت آن‌ها بر مردم، برخی باورها، سنت‌ها و رسوم این قوم در ایران هم رواج یافت. موضوعی که یکی از نمودهای آن، راه‌یافتن گاه‌شمار حیوانی به تقویم ایرانی و باور ایرانیان است.
بااین‌وجود بازهم گاه‌شمار جانوری که این قوم در ایران باب کردند دقیقا همان چیزی نیست که در چین، ژاپن، کره جنوبی و... رواج دارد. در واقع همین تفاوت‌ها سبب شده است که به برخی سال‌ها نام دو حیوان اطلاق شود.
اما در این رابطه ایرج ملک‌پور - منجم و استاد مؤسسه ژئوفیزیک نجوم و فیزیک فضا در یک گفتگوی قدیمی این‌گونه توضیح می‌دهد: تقویم با سال نام حیوانی، مربوط‌به تقویم ترکی مغولی است. این تقویم، پس‌از استیلای مغول‌ها بر ایران، از قرن هفتم هجری به تقویم ایرانیان راه یافت.
وی با اشاره به این‌که این تقویم یک تقویم شمسی _ قمری است، می‌گوید: بدین ترتیب که سال آن شمسی و ماه‌های آن قمری ۲۹ یا ۳۰ شبانه‌روزی است. مبداء تاریخ‌گذاری آن نیز سال ۶۸۰ هجری شمسی است.
ملک‌پور در این رابطه توضیح می‌دهد: تقویم ترکی مغولی دارای دوره ۱۲ ساله حیوانی است یعنی به هر سال، با ترتیب خاصی، نام یک حیوان داده می‌شود. این تقویم از دوره صفویه به‌طور رسمی در ایران پذیرفته شده و در سال ۱۲۵۹ هجری شمسی جایگزین تقویم جلالی شد.
استاد مؤسسه ژئوفیزیک نجوم با بیان این‌که این تقویم ۳۰ سال بعد یعنی در سال ۱۲۸۹ هجری شمسی منسوخ می‌شود، ادامه می‌دهد: ولی مستخرجین تقویم ایرانی، نام‌گذاری سال هجری شمسی به‌نام حیوانات را تا به امروز، به طور غیررسمی ادامه دادند.
وی می‌گوید: اسامی ۱۲ حیوان تقویم ترکی مغولی شامل: مار، اسب، گوسفند، میمون، مرغ، سگ، خوک، موش، گاو، پلنگ، خرگوش و نهنگ است. لازم به یادآوری است که اسامی دوازده‌گانه ذکر شده همواره، در ایران استفاده شده است ولی، در بعضی‌از کشورها برای برخی سال‌ها از اسامی دیگر استفاده می‌شود.
این استاد نجوم بیان می‌کند: در برخی کشورها از بز به‌جای گوسفند، خروس یا جوجه به‌جای مرغ، ببر به‌جای پلنگ، گربه به‌جای خرگوش و اژدها به‌جای نهنگ برای نام‌گذاری سال‌ها استفاده می‌شود.
در نگاه کلی هرچند نام‌گذاری حیوانی بر سال‌ها در تقویم ایرانیان وجود نداشته، اما باتوجه‌به پذیرش تقویم حیوانی مغولی از دوره صفویه و ادامه این نام‌گذاری غیررسمی تا روزگار فعلی، اگر قرار باشد امسال را نام‌گذاری کنیم باید بدانیم ۱۴۰۳ سال نهنگ است و نه اژدها!
پی‌نوشت: گفتگوی دکتر ملک‌پور که در این گزارش از بخش‌هایی از آن استفاده شده است، مربوط‌به ویژه‌نامه نوروزی روزنامه اطلاعات - سال ۱۳۹۷ است.
منبع: ایسنا
انتهای خبر/ پسند https://armanekerman.ir/vdchqwnzz23nxwd.tft2.html
armanekerman.ir/vdchqwnzz23nxwd.tft2.html
پربيننده ترين
آخرین عناوین
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب
سایت با ذکر منبع بلامانع است.